10 دلیلی که به ترس ما از موفقیت دامن می‌زند!

ترس از موفق شدن چیزی است که ممکن است برای برخی مایه نگرانی نباشد، بااین‌حال برای بسیاری از مردم این عامل یک مانع واقعی بر سر راه دستیابی به موفقیت به شمار می‌رود.

این امر ممکن است تعجب‌برانگیز باشد اما در حقیقت این خود ثروت یا موفقیت نیست که ترسناک است، بلکه ترس از هزینه‌ای که افراد باید برای موفقیت بدهند آنان را فوق‌العاده نگران می‌کند و باعث اضطرابشان می‌شود. در ادامه به ده مورد از عواملی که ترس از موفقیت را پدید می‌آورند اشاره می‌کنیم:

ترس از این‌که خودمان را گم کنیم

بسیاری از ما هراس داریم که موفقیت یا کسب درآمد زیاد باعث غرورمان شده و ما را به افراد متفاوتی تبدیل کند. درواقع می‌ترسیم که موفقیت ممکن است باعث تغییر شخصیتمان شود، البته نه در جهت مثبت.

باید دانست که مهم نیست شما چقدر موفق هستید، باید همیشه به یاد داشته باشید این خود شما هستید که افکار و رفتارتان را کنترل خواهید کرد.

ترس از واکنش متقابل

گاهی اوقات افراد به دلیل پیامدهای ارتباطی یا اجتماعی که موفقیت می‌تواند به همراه بیاورد از آن می‌ترسند. این مسئله در تحقیقات روانشناسی «اجتناب از واکنش متقابل» نامیده می‌شود. برای مثال زنان ممکن است از جلب‌توجه خودداری کنند چراکه می‌ترسند با نقش‌هایی که برای جنسیت زن در جامعه نظر گرفته‌شده همخوان نباشند. مطالعات نشان می‌دهند زنان اکثراً موفقیت را با عواقب منفی بسنجند. این بخشی از یک تصور بزرگ‌تر است که مردم را وامی‌دارد خودشان را با هنجارهای مورد انتظار جامعه بیشتر هماهنگ کنند، چراکه از واکنش‌های اجتماعی یا اقتصادی متفاوت بودن می‌ترسند.

ترس از خوب نبودن به‌اندازه کافی

بعضی وقت‌ها افرادی که موفقیت را تجربه می‌کنند می‌ترسند که به‌اندازه کافی در مقایسه با سایر افراد در زمینه خود خوب نباشند. ممکن است هراس داشته باشند که انتظارات را برآورده نکنند یا دیگران بفهمند که برای این جایگاه مناسب و آماده نیستند.

در این پدیده روانی که به نام «نشانگان خودویرانگری» یا «سندروم ایمپاستر»[1] شناخته می‌شود، فرد باوجود برخورداری از تحصیلات، تجربه و دستاوردها مدام در درون خودش بااحساس شک و تردید دست‌به‌گریبان است و نمی‌تواند موفقیت‌هایش را بپذیرد. در این حالت وقتی دیگران استعدادهای فرد را تحسین می‌کنند، فرد آن‌ها را به‌پای خوش‌شانسی می‌نویسد.

ترس از انتقاد

بسیاری از ما ترس خاصی از انتقاد داریم و فکر می‌کنیم که اگر خودمان و توانایی‌هایمان را عرضه کنیم، در معرض انتقاد قرار خواهیم گرفت و طرد خواهیم شد. این ترس باعث می‌شود با دودل شدن از کارهایمان جریان زندگی عقب بمانیم و فرصت‌هایی را که می‌تواند برای ما خوشحالی و رضایت به همراه بیاورد از دست بدهیم.

ترس از در کانون توجه قرار گرفتن

افرادی که خجالتی هستند یا به لحاظ هنجارهای پذیرفته‌شده اجتماعی آدم متفاوتی به‌حساب می‌آیند ممکن است از موفقیت بترسند زیرا نمی‌خواهند که در کانون توجه قرار بگیرند. این اضطراب با گسترش شبکه‌های اجتماعی بسیار بیشتر هم شده است. بر اساس یک نظرسنجی اخیر که از ۱۵۰۰ جوان و نوجوان به‌عمل‌آمده، اینستاگرام بدترین شبکه اجتماعی برای سلامت روان است.

در همان حال که این قبیل شبکه‌های اجتماعی به فرد امکان ابراز بیان و اظهار وجود می‌دهد، اما هم‌زمان سطوح بالایی از احساسات اضطراب، افسردگی، تحت قلدری قرار گرفتن و ترس از دست دادن موقعیت را برای وی به همراه می‌آورد.

ترس از تغییر

یکی از رایج‌ترین دلایلی که باعث ترس ما از موفقیت می‌شود، هراس شدید از تغییر است. به‌عنوان انسان و در روال عادی زندگی نوعی ترس از چیزهای ناشناخته در ما وجود دارد و همین به زندگی کاری و حرفه‌ای ما هم می‌تواند رسوخ کند. درواقع با خود می‌گوییم اگر کاری را امتحان کنیم و شکست بخوریم به‌احتمال‌زیاد صحنه دوروبرمان تفاوت چندانی نخواهد کرد و می‌دانیم که به همان نقطه آشنایی بازخواهیم گشت که قبلاً هم بودیم؛ اما اگر کاری را امتحان کنیم و موفق شویم، فضا جدید خواهد شد و ناگهان به دنیایی پرت خواهیم شد که قبلاً شناخت دقیقی از آن نداشتیم. این منشأ می‌تواند برای ما وحشت به همراه بیاورد.

ترس از دست دادن دوستان

موفقیت و رشد در زندگی شخصی و اجتماعی به‌طور بالقوه باعث می‌شود که دوستان بیشتری پیدا کنیم و دوستی‌های قبلی ممکن است کمرنگ و حتی قطع شوند. ترس از این عامل و فاصله گرفتن از دنیایی که در قدیم داشتیم می‌تواند انسان را بترساند اما باید گفت این قضیه همیشه چیز بدی نیست. اگر آنچه دارید یک دوستی واقعی و دوطرفه نیست، قطع دوستی‌ها یعنی رها کردن رابطه‌های بی‌معنی و پیدا کردن توان برای تمرکز بر موارد اساسی‌تر در زندگی.

ترس از کار بی‌وقفه

اگر شغل رؤیایی خود را به دست بیاورید بعد از شادی اولیه این ترس می‌تواند بر شما غلبه کند که حالا باید ساعت‌های بیشتری کار کنید و این هم به‌نوبه خود به این معنی است که شاید نتوانید دیگر بچه‌ها را شخصاً بخوابانید یا برنامه‌های موردعلاقه‌تان از تلویزیون را ببینید. درواقع هیچ‌کس نمی‌خواهد بی‌وقفه کار کند و همین می‌تواند هراسی از کسب موفقیت ایجاد کند.

ترس از افزایش انتظارات

دلیل دیگری که شماری از مردم را به هراس می‌اندازد، سطح انتظارات و استانداردهای جدید پس از کسب موفقیت است. به‌طور طبیعی وقتی موفقیت جدیدی به دست می‌آورید سطح انتظارات بالا می‌رود و عده‌ای در نحوه مدیریت این انتظارات دچار استرس می‌شوند. درواقع افراد خود را در مقابل انتظارات تازه مسئول می‌بینند و ترس از فشار و خودداری از پاسخگویی خود را به‌صورت ترس از موفقیت نشان می‌دهد.

ترس از هیجان

هیجان و اضطراب واکنش‌های فیزیکی مشابهی را در بدن باعث می‌شوند و به همین دلیل بسیاری هیجان را با اضطراب اشتباه می‌گیرند. این باعث می‌شود افراد از موقعیت‌هایی که باعث بروز چنین احساساتی می‌شود اجتناب کنند.

کارشناسان می‌گویند ترس از موفقیت یک چالش واقعی برای بسیاری از افراد است اما الزاماً چیزی نیست که نتوان بر آن فائق آمد. نکته اصلی این است که منشأ آن را بشناسید و از طریق احساسات روی آن کار کنید. به‌این‌ترتیب این قضیه نمی‌تواند بر سر رسیدن به آنچه استحقاقش را دارید مانعی ایجاد کند.

[1]. Imposter