ناصر سهرابی
شاید بتوان گفت بعد از مسعود کیمیایی، ابراهیم حاتمی کیا تنها فیلمسازی است که تولید و اکران فیلمهایش همیشه خبرساز بوده و حرفوحدیثهای فراوانی به همراه داشته است. حاتمی کیا این روزها در شهر گچساران در حال ساختن فیلم جدیدش «خروج» است و با انتخاب فرامرز قریبیان برای یکی از نقشهای اصلی فیلمش بازهم در صدر خبرها قرار گرفت و نگاهها را متوجه خودش ساخت.
بسیاری از منتقدان و کارشناسان سینما حاتمی کیا را مهمترین کارگردان پس از انقلاب میدانند. ابراهیم حاتمی کیا فرزند زمانه خودش است. او بهطور غریزی سینما را میشناسد و آن را درک میکند. اینها تعاریفی است که همیشه در کنار نام حاتمی کیا بوده و با آنها مورد ارزیابی قرارگرفته است.
هرگاه به سراغ سینمای جنگ و دفاع مقدس میرویم، ناگهان نام حاتمی کیا همهچیز را تحتالشعاع خود قرار میدهد. فیلمسازی که با ساختههای جنجالی و منحصربهفردش نام خود را بهعنوان یک حرفهای تمامعیار در سینمای جنگ به ثبت رسانده است. اگر نگاهی کوتاه به کارنامهاش داشته باشیم متوجه میشویم او خالق بهترین فیلمهای جنگی- اجتماعی در سینمای دفاع مقدس است.
حاتمی کیا همواره سعی کرده نگاه خاص خودش را به دوران جنگ و دفاع مقدس داشته باشد. وسواس تیزبینی و زیباییشناسیاش تابهحال در کمتر فیلمسازی مشاهدهشده است. حاتمی کیا متولد 1340 تهران است و در کارنامه فیلمسازیاش سه فیلم کوتاه و 20 فیلم بلند دیده میشود. از اولین فیلمش «هویت» تا آخرین اثرش «بهوقت شام» حرکت روبهجلو و پیشرفت بهوضوح دیده میشود.
موضوع جنگ بهعنوان اهرمی قوی برای رشد و توقع حاتمی کیا ایده آل عمل کرده است. جنگ این امکان را برایش فراهم ساخته تا خودش را بهتر بشناسد. به گفته خودش جنگ از بزرگترین اعتقادات او بشمار میرود.
حاتمی کیا را میتوان در یک جمله فیلمسازی جنگی – مذهبی و اعتقادی معرفی کرد. در اکثر فیلمهایش صحنههای احساسی زیبایی دیده میشود که این حاکی از نگاه ناب او به آدمهای جنگ است. لحظه رویارویی حاج کاظم و سلحشور را در فیلم جاودانه «آژانس شیشهای» را مگر میتوان فراموش کرد. یکی از عقل و منطق میگوید و دیگری باجان و دلش تصمیم میگیرد و یا قاسمآبادانی با بازی زیبا حمید فرخ نژاد در «ارتفاع پست» که شگفتزدهمان میکند. سینمای حاتمی کیا پر است از این لحظههای زیبا و خاطرهانگیز.
حاتمی کیا کارگردانی برخاسته از نسل جنگ است. صاحب اندیشه و فکری نو. او شرایط جامعه را بهخوبی درک میکند و با شناختی که از مخاطب دارد میداند در هر برههای از زمان چگونه فیلمی باید ساخت. حاتمی کیا از نسلی است که در جستوجوی هویت تاریخی خودش است. بدون تردید او یکی از بهترین فیلمسازان پس از انقلاب است.