لحظات عشق و درد جاودانی
فیلم «۲۴ فریم»، آخرین ساخته «عباس کیارستمی» روز سهشنبه در بخش ویژه هفتادمین دوره جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد. این فیلم مجموعهای از فیلمهای کوتاه و نیز تصاویر و نقاشیهای فیلمساز است که در سالن لومیر کاخ جشنواره کن بر پرده نمایش داده شد. در جریان نمایش فیلم که احمد کیارستمی، فرزند عباس کیارستمی و شماری از ایرانیان هم شرکت داشتند، «تییری فرمو»، مدیر هنری فستیوال کن، با بزرگداشت از این هنرمند فقید که این آخرین اثر را برای ما بر جاگذاشته از ایرانیانی که در سالن بودند سپاسگزاری کرد و ایران را یک کشور بزرگ برای سینما خواند. وی در ادامه گفت: «این فیلم ترکیبی از نقاشی، عکاسی، هنر مدرن و تصاویر متحرک برای رسیدن به اثری یکتا است که روی پرده سینما میبینیم. این فیلم خارقالعاده است چون بااینکه کیارستمی ما را ترک کرد ولی تنهاییمان نگذاشته و با این اثرش دریچههای جدید برای تفکر دربارهٔ هنر و سینما را به روی ما باز میکند.»
کیارستمی پیشتر درباره این فیلم که برای نخستین بار به نمایش درآمده است گفته بود: «نقاشان تنها یک فریم از واقعیت را ثبت میکند و نه هیچچیز پیش و پس آن. در فیلم ۲۴ فریم تصمیم گرفتم از عکسهایی که در طول این سالها گرفتم، استفاده کنم و چهار و نیم دقیقه را ازآنچه تصور میکردم پیش و پس از هر عکس رخداده نیز در آن قرار دادهام. اولین بار هنگامیکه مشغول فکر درباره آثار نقاشان بزرگ پیش از اختراع سینما بودم، ایده فیلم ۲۴ فریم شکل گرفت.»
عباس کیارستمی مراحل پایانی این فیلم تجربی را که بر مبنای ۲۴ فیلم چهار و نیم دقیقهای که بنا بر معیارهای برداران لومیر درستشدهاند، طی چند سال گذشته کارگردانی کرده، در دوره درمان در بیمارستان و منزل خود به پایان رسانده است. او در این فیلمها طبیعت و حیوانات را موردتوجه قرار داده است. طبیعتی که بیشتر دریا و منظرههای برف و بارش برف و باران را دربر میگیرد. درعینحال با نگاه به دنیای حیوانات شباهتهای رفتاری آنها را با انسانها نشان میدهد.
«صف طولاني تماشاگران براي دیدن آخرين فيلم عباس كيارستمي»
این فیلمهای بسیار شاعرانه و نوستالژیک حکایت از پرسش گری این هنرمند و نبوغش برای آفریدن سناریو در ذهن انسانها میکند. او با استفاده از موسیقی مناسب در هر «فریم» از جدائیها، انتظارها، ناپایداری عشقها وزندگی میگوید و فیلم خود را با صحنهای از یک زوج هنری سینمای کلاسیک و متحرک کردن آن، جمله پایان را مینویسد.
عباس کیارستمی در مورد طرح این فیلم گفته «از یک پرسش هنری-متافیزیکی آغاز شد؛ یعنی چه چیزی پیش و پس از گرفتن یک عکس رخ میدهد؟ این عکس چه چیزی را پنهان میکند؟» برای پاسخ به این پرسش، او ترفند ویژهای را به کاربست: بدین معنا که به عکسهای خود و در آغاز به تابلویی از «بروگل»، نقاش فلمان (۱۵۲۵-۱۵۶۹) جان میبخشد و برایشان صحنهپردازی میکند. برخی از ویدئوهای گرفتهشده نیز بخش دیگری از این ۲۴ فریم را تشکیل میدادند. حال در نبود عباس کیارستمی، نمیتوان از او پرسید آیا منظورش آر ۲۴ فریم اشارهای به سینماست که نسبت به کشورها از ۲۴ و ۲۵ تصویر در ثانیه به وجود آمده است؟
عباس کیارستمی با استفاده از وسایل دیجیتالی، کمی تکنیک سهبعدی و یک پرده سبز، به تصاویر گذشته را همچون فیلم انیمیشن زنده میکند و تلاشش این است که از ورای این ترفند، آن احساسی را بیابد که در زمان گرفتن عکسها داشته است.
عباس کیارستمی میگفت: «روزی بیکار بودم. یک دوربین ارزان یاشیکا خریدم و به دامن طبیعت رفتم. میخواستم با طبیعت یکی شوم. درعینحال میخواستم با دیگران آن لحظات دلپذیری را که داشتم سهیم شوم. ازاینرو شروع کردم به گرفتن عکس گرفتن تا بهگونهای آن لحظات عشق و درد را جاودانی سازم.»
کیارستمی که سال ۱۹۹۷ برای فیلم «طعم گیلاس» نخل طلای همین جشنواره را به ایران آورده بود، ژوئیه ۲۰۱۶ دیده از جهان فروبست.