تحلیل یک عکس از کنسولگری عربستان

مجید رضاییان/روزنامه‌نگار پیشکسوت/استاد دانشگاه و پژوهشگر روزنامه‌نگاری

گاهی برخی تصاویر ماندگار می‌شوند؛ آن‌قدر گویا و شفاف‌اند که می‌توانند تأثیر بسیار شگرفی بیش از ده‌ها مقاله و گزارش خبری داشته باشند. تصویری که چند روز پیش از کنسولگری عربستان در ترکیه منتشر شد، ازجمله همین موارد بود، اما این اولین بار نیست که یک عکس توجهات جهانی را به‌سوی یک فاجعه جلب می‌کند.

اغلب تصاویر مهم و ماندگار با اخبار مهم روز عجین شده‌اند؛ از تصاویری که هنگام وقوع حادثه ثبت‌شده‌اند و دارای ارزش خبری و تاریخی بالایی هستند گرفته تا تصاویری که مدتی بعد از اخبار مهم و رویدادها ثبت می‌شوند. البته در عصر جدید و با پیشرفت فنّاوری‌های نوین این تصاویر با سرعت بیشتر و در گستره بسیار بالاتری دیده می‌شوند و طبیعتاً بازخوردهای بسیار بیشتری هم دارند. یکی از موارد اخیر عکس خبرگزاری آناتولی از کنسولگری عربستان در ترکیه بود. تقریباً تمام رسانه‌های جهان این تصویر را با ابهامات قتل «جمال خاشقجی»، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی نسبت دادند.  

تحلیل عکسی که خبرگزاری آناتولی از مقابل کنسولگری عربستان در ترکیه منتشر کرد

این عکس خیلی قوی است که ما اسم آن را شکار لحظه می‌گذاریم؛ ثبت تصویر در لحظه‌ای که فردی در حال باز کردن در است، سر او دیده نمی‌شود و آرم پرچم کشور عربستان نیز به دونیمه پیدا و پنهان تقسیم‌بندی شده است، از مهم‌ترین ویژگی‌های این عکس محسوب می‌شود. البته در مورد سایه که در سمت چپ تصویر وجود دارد اظهارنظر نمی‌کنم؛ چون به اصالت سایه در عکس تردید دارم که البته هیچ‌چیزی از ارزش عکس کم نمی‌کند. او سوژه، شکار لحظه و کادر یک عکس را عوامل اصلی این تصویر برشمرد و یادآور شد: این سه ویژگی در کنار هم این تصویر را بسیار بی‌نظیر و جذاب کرده است.

به‌طورکلی، تصاویر در دو بخش حین و پس از واقعه ارزش پیدا می‌کنند. عکس‌هایی که هنگام وقوع حادثه‌ای گرفته می‌شوند ازنظر خبری بسیار حائز اهمیت هستند و عکس‌هایی هم که بعد از واقعه گرفته می‌شوند می‌توانند بسیار ماندگار باشند؛ همانند عکس‌هایی که از ویرانی‌ها و خرابی‌های به‌جای مانده از سیل و زلزله ثبت می‌شوند. عکسی هم که از کنسولگری عربستان در ترکیه گرفته‌شده است حین واقعه نبوده است و درواقع «جمال خاشقجی» هیچ ارتباط مستقیمی با این عکس ندارد اما ازآنجایی‌که این روزها کنسولگری عربستان درگیر پرونده این روزنامه‌نگار است، ثبت این تصویر بسیار مهم و تأثیرگذار شده است؛ اما در این میان باید به این نکته نیز توجه کرد که عکاسی خبری و کار خبری و اطلاعات رسانی دو جایگاه و ارزش‌های متفاوتی دارند که باید متناسب باهم مورداستفاده قرار بگیرند. به‌عنوان‌مثال در خبری می‌توان از این تصویر استفاده کرد که به دو عنصر چرایی و چگونگی پاسخ داده و اطلاعات دقیق‌تر و جدیدتری را در اختیار مخاطبان گذاشته باشد.

خبرگزاری‌ها باید متناسب با اطلاعات خبرها و گزارش‌هایی که کار می‌کنند، به سراغ عکس‌هایی بروند که به بیشتر دیده شدن خبر کمک کنند.

من معتقد نیستم که عکاسی خبری ما ضعیف است، بلکه معتقدم که تعداد عکاسان حرفه‌ای ما کم شده است. عکاسان ما هر زمان در رویدادهای خاص حاضر شدند عکس‌های خوبی ثبت کرده‌اند که اتفاقاً بازتاب جهانی خوبی هم داشته است.(به نقل از ایسنا)