سلیس: شاید نخستین بار که جیمز وان در سال ۲۰۱۳ فیلم ترسناک «احضار» را ساخت و سرآمد فیلمهای موفق ژانر «ترسناک» شد هرگز تصور نمیکرد استقبال از این فیلم منجر به ساخت قسمتهای بعدی شود تا جایی که امروز پنجمین فیلم از این مجموعه بانام «راهبه» تا مدتها صدرنشین جدول فیلمهای پرفروش سینمای آمریکا بود.
این فیلم روایتگر داستان یک راهبه جوان در کشور رومانی است که در کلیسای متروکه دست به خودکشی زده و همین اتفاق سبب میشود تا یک کشیش با گذشتهای نامعلوم و نسبتاً ترسناک، همراه با یک راهبه تازهکار مأمور تحقیق و کشف علت این اتفاق شوند. آنها در حین بررسی این پرونده با نیروی شیطانی روبهرو میشوند و راهی جز مقابله با آن ندارند. آنها در حین بررسی پرونده، به راز نامقدس و شومی برخورد میکنند که نهتنها زندگی، بلکه ایمان و همچنین روح خود را به خطر میاندازند. زمانی که آنها در کلیسا مشغول تحقیق هستند، با نیرویی شیطانی روبهرو میشوند که در قالب راهبی وحشتناک ظاهر میشود و باید با آن مقابله کنند. بعدازاین اتفاق، کلیسا به یک میدان مبارزه بدل میشود که افراد برای زنده ماندن با نیروهای شیطانی در آن مبارزه میکنند.
از همین خلاصه مختصر و مفید میتوان دریافت که تازهترین فیلم هاردی مانند بسیاری دیگر از فیلمهای ژانر وحشت که مضمون مذهبی دارند، به تقابل میان خیر و شر یا همان مذهب و نیروهای اهریمنی میپردازد. «راهبه» بزرگترین لطمه را از فیلمنامهاش خورده است، فیلمنامهای بسیار خام و پرداختنشده؛ فیلمنامهای که رسماً در حد یک طرح اولیه باقیمانده است و سعی بر آن دارد تا با بهرهگیری از دیگر عناصر فیلمهای ژانر وحشت همچون حرکات دوربین، موسیقی متن، چهرهپردازی، طراحی صحنه و لباس، فضاسازی و میزانسن و البته تدوین نقصانهای متن خود را جبران کند.
فیلمساز درجاهایی از فیلم تلاش میکند لحنی کمدی به کار ببخشد، اما بهرهگیری نامناسب از دیالوگهای کمیک و قرار دادنشان در بخشهای نادرست از فیلم نهتنها بر بار طنز فیلم نمیافراید، بلکه بهمثابه وصلهای ناجور از آب درآمده است که هرگز با فیلم و فضای آن همخوانی ندارد.
برخی از نقاط اصلی، از درام حذفشدهاند و احتمالاً اصلیترین دلیل بی کششی فیلمنامه همین است؛ اساساً فیلمنامه در بخش بحران باقیمانده و با پرشی، ناگهان به فصل گرهگشایی و حلوفصل میرسد؛ گرچه گرهگشایی هم آنچنانکه باید گرهای از پرسشهای پیشآمده برای مخاطب نمیگشاید و فیلم خیلی زود به مرحله حلوفصل میرسد و مجدداً شوکی که با بازگشت به آینده به بیست سال بعد به مخاطب وارد میکند که البته این دسته از تمهیدات روایی نیز به عقیده نگارنده دیگر خیلی تکراری شدهاند و برای مخاطبان همیشگی فیلمهای وحشت کاملاً قابل حدساند.
«راهبه» فاقد بسیاری از المانهای هراسآور و مهیج فیلمهایی ازایندست است، درواقع نه فیلمنامه و نه عناصر بصری هیچکدام منجر به آن نمیشوند که فیلم مخاطب را غافلگیر کند یا حقیقتاً بترساند. شاید اصلیترین تمهیدات فیلمساز برای القای حس ترس به مخاطب، بهرهگیری ماهرانهاش از فضاسازی باشد. فیلم با طراحی صحنه گوتیک وار، نورپردازی اکسپرسیونیستی و خلق فضاهایی تاریک و نمور میتواند تا حدودی مخاطب را دچار دلهره کند، اما به سبب فیلمنامه نهچندان تأثیرگذار و دیالوگهای کلیشهای، این احساس در حد همان دلهره باقی میماند و بیشتر نمیشود. بازیهای فیلم هم متوسطاند؛ شاید بازیها نیز تا حد زیادی در سایه عناصری چون موسیقی متن، صداهای فیلم، طراحی صحنه و … قرارگرفتهاند.
«راهبه» فیلمی متوسط و تا حدودی ساده انگارانه در ژانر خود است که در حین تماشایش بارها به ساعت خود نگاه خواهید انداخت.
یاسمن خلیلی فرد
گزیدهای از نظرات منتقدان درباره فیلم «راهبه»
جاستین چانگ (لسآنجلس تایمز)
علیرغم فضای خشن و سرد و همچنین دو بازیگر معتبر و جذابی که در این فیلم حضور دارند، میتوان گفت که ریتم آن کمی ماشینی و مکانیکی است و از طرف دیگر ترسهای آن غیرقابلباور و مسخره است.
آندره هرفورد (فیلم ژورنال اینترنشنال)
میتوان گفت که فیلم «راهبه» تنها به جلوههای خاص گریمی اکتفا کرده تا آنها یک چهرهٔ ترسناک را روی صورت خواهرهایی بگذارند که ظاهراً قرار است ترسناک باشند و با همین چهره مخاطب را بترسانند.
جیک کویل (آسوشیتدپرس)
چیزی که فیلم «راهبه» را از دیگر آثار سینمایی متمایز میکند، سایههای نرم و همچنین مجلل آن است. این فیلم توسط یک کارگردان بریتانیایی به نام کورین هاردی، کارگردان فیلم The Hallows ساختهشده و فیلمبرداری آنهم توسط ماکسیم الکساندر، فیلمبردار فیلم «آنابل: خلقت» انجامشده است. این اثر ترسناک تا حد زیادی خودش را در تاریکی و سیاهی غرق کرده است؛ بهطوریکه کمکم در حال تبدیلشدن به یک کابوس است. شما برخی اوقات در حین تماشای فیلم، تقریباً حس این را که دقیقاً چه اتفاقی در حال رخ دادن است، از دست میدهید.
کیتی والش (شیکاگو تریبون)
شاید ازلحاظ سطحی بتوان گفت که این بدشگون، دارای بافتی غنی و بهشدت جذاب است، اما ازلحاظ داستانی و هوشمندی، سطح و عمق بسیار کمی دارد.
کیم نیومن (امپایر)
راهبهٔ واقعی فیلم که نقشش توسط تیسا فارمیگا ایفا میشود، قهرمان است و وزن قابلتوجهی از کلِ فیلم روی دوش او قرار دارد.
نورمن گیدنی (فیلم تریت)
بهتر است این نکته ذکر شود که فیلم «راهبه» به کارگردانی کورین هاردی، عالی به نظر میرسد. از یک دیدگاه بصری و دیداری، این اثر موفق است. هاردی به طرز خوب و مؤثری از قاببندی، رنگ و نور استفاده کرده و فیلم را با آنها صیقل داده است.
بیلگ ابیری (رولینگ استون)
یک اثر واقعاً ترسناک، نیاز به این دارد که پیشبینیهایی در آن صورت بگیرد تا بتواند کار خود را بهدرستی انجام دهد، اما زمانی که همهچیز یکمرتبه سمت تو پرتاب میشود، دیگر چیزی وجود ندارد که تو درباره آن پیشبینی انجام دهی و انتظار چیزی را داشته باشی. در این صورت، آن ترس دیگر از بین رفته است. فریاد و جیغهای ما هم دیگر چیزی جز آههای خستهکننده نبود.
اولیور جونز (ابزرور)
فیلم «راهبه» ازنظر اتمسفر بسیار غنی است، اما متأسفانه ایدههای خوب و جدیدی درباره اینکه چگونه باید یک تماشاگر را ترساند، در آن وجود ندارد. فیلم «راهبه» درست همانند این است که شما درون یک کلوب گیرکرده باشید؛ کلوبی که دکوراسیون و فضای بسیار خوبی دارد، اما یک موسیقی تکراری بارها و بارها در آن پخش میشود.
راهبه (The Nun)
کارگردان: کورین هاردی. نویسندگان فیلمنامه: جیمز وین و گری دوبرمن. موسیقی: آبل کوزینوسکی. فیلمبردار: ماکسیم الکساندر. بازیگران: دمیان بیچیر، تیسا فارمیگا، شارلوت هوپ، جوناس بلوکت، اینگرید بیسو، مارک استگر، ساندرا تلس، منیولا سیوکر، آنی ساوا، جرد مورگان، آگوست ماتورو، کلودیو چارلز اشنایدر، مایکل اسمایلی. محصول 2017