طی چند روز یک کرم ابریشم تنها پیله‌ای می‌تند که می‌توان شش‌صد متر نخ ابریشم از آن برداشت کرد اما باز به بیست‌وپنج هزار پیله نیاز است.
«پیله» عنوان نمایشگاه منصور نصرت نظامی در گالری سیحون است. منصور نصرت نظامی هنرمند دانش‌آموخته آکادمی هنرهای زیبای شهر نورنبرگ در آلمان خالق این آثار منحصربه‌فرد و جالب‌توجه است. این نمایشگاه که برخاسته از هنر مفهومی است نه‌تنها اندیشه ذهنی هنرمند، بلکه ارایه‌ای و معنایی متناسب با ذهن انسان و پیرامونش را به نمایش گذاشته است. درواقع هنرمند با اتکا به منطق فردی و چیستی اشیا و طبیعت اطراف به خلق این آثار پرداخته است. قرار گرفتن اجناس مصنوعی برای خلق اثرهای طبیعی رویکردی از هنر است که برای مخاطب تغییر در نگرش ایجاد می‌کند. علاوه بر این چیره‌دستی هنرمند در آثار را نباید نادیده انگاشت. این شیوه ذهنی و صورت خیالی برخاسته از واقعیت که هنرمند در اجرا گذاشته است، نیاز به درک تجربه او و خصوصیت جست‌وجوگرش برای مخاطب می‌شود. اجرای آثار اگرچه بر پایه تولید پیله و تبدیل پروانه شدن کرم ابریشم است اما یگانه و متنوع و سرشار از حس بازنمایی می‌شود. در ابتدای هر تابستان پروانه‌های کرم ابریشم از پیله‌ها خارج می‌شوند؛ درست هم‌زمان با برپایی و گشایش این نمایشگاه!
تابلوهای نصب‌شده روی دیوار پیله‌های شماره بندی شده‌ای است که هرکدام زیبایی مخصوصی دارند. طناب‌های رنگی، دانه‌های ماش، هسته زردآلو، مقوا، نخ کاموا، گل خشک، رنگ آکریلیک و... سبب شکل‌گیری این نقش‌های حجم‌دار توسط هنرمند هستند که معنای گسترده‌ای را نیز برای مخاطب می‌سازند؛ معنایی هم از جنس پرواز و فراموشی همچنین تولد و جریان زندگی. پیله‌های ذهنی به هم فشرده و کرم‌های مبدل به پروانه شده در کنار عناصری مانند هسته زردآلو که بخش گوشتی آن توسط انسان جویده شده مخاطب را به فکر می‌برد. تأمل در جریان زندگی حشرات به خدمت گرفته‌شده برای زندگی انسان بیش از هر چیز دیگری در بازدید تابلوها نظرم را معطوف کرد. در طبیعت پرورش پیله‌ها و برای استفاده انسان‌ها از این پارچه‌های لطیف و ظریف ابریشمی، بیشتر پروانه‌ها به‌وسیله گرما درون پیله کشته می‌شوند تا ابریشم بتواند ریسیده و به پارچه تبدیل شود. حقیقت این رشته‌های ظریف و تجملی و مورد تقاضای بشر با انطباق بر تابلوی پیله شماره ۱۱ در بیان نگاه و احساس جلوه‌ای از رنجی است که بسیار زیبا و چشم‌نواز است. همچنین پیله شماره ۸ پرواز پروانه‌ای از داخل پیله روی پارچه‌ای ابریشمی که رنگ قرمز دارد پر از معنای خاص مابین پرواز پروانه، پیله سیاه و ابریشم قرمز است. پروانه‌ای که قرار است دوباره برای تولید تخم کرم ابریشم پرواز کند و پیله‌ای که رشته‌هایش ریسیده می‌شوند تا به خدمت تقاضا درآیند. پارچه لطیف قرمز، بار معنایی زیادی را حمل می‌کند که یکی از آن‌ها علاوه بر چشم‌نوازی باشکوه، احتمال خطر است. پرواز پروانه در سطح چشم‌نواز و پررنگ پارچه برای بازدیدکننده بسیار توجه برانگیز می‌شود.
«همه‌چیز را از انسان می‌توان گرفت مگر یاد و خاطره‌های زندگی‌اش را. در سفر به دنیای کودکی‌ام، پرورش کرم‌های ابریشم در یک جعبه کفش پر از برگ‌های توت را مرور می‌کنم. هیجان و بی‌تابی‌ام از دیدن حرکت آرام آن‌ها، صدای خش‌خش جویدن برگ‌ها پیله بستن و در آخر پرواز... امروز بوم نقاشی برایم همان جعبه کفش با راز درونش است. جایی که نقاشی بر آن باذوق ترک کردن از سطح بوم و ساختنش به حجم و دوباره چیدمان آن بر سطح بوم زایشی در پی دارد و پروازی. هنر معاصری که آن را هنر دگردیسی می‌خوانم.» (بیانیه نصرت نظامی تیر ۹۷)
اجرای آثاری با این ذهنیت در هنرمند معمولاً پیچیده و کلی هم به نظر می‌رسد؛ اما درنهایت، اجرا و ظهورش در بوم ساختاری متنوع و مفهومی را به نمایش گذاشته است تا جایی که ذهن مخاطب نیز مورد پرسش قرار می‌گیرد؛ یعنی اگرچه اجرای هنر ممکن است شخصی باشد، اما عنوان و ارائه آن برای مخاطب و جست‌وجوی مخاطب برای کشف مفهوم، نتیجه‌ای است که ما را با اثرهای هنرمند پیوند می‌دهد. همین پیوند با اثرهاست که برای جهانی‌شدن هنر و تأثیرش بر آدمی کفایت دارد. کلنجار در محیط زندگی و شناخت آن و چیرگی بر پدیده‌های محیط‌زیست از مؤلفه‌های برجسته نمایشگاه پیله هستند که بازخلق شده‌اند. پیله کرم ابریشم تا پروانه شدن آن چرخه‌ای همیشگی است که اختصاص به جهان و شیوه خلق محیط‌زیست دارد و این نقطه اشتراک جهانی، ساختاری بی‌حدومرز برای مخاطبین این آثار محسوب می‌شود.
ساره بهروزی/اعتماد
