سلیس: شناسایی فیک نیوز آسان نیست، پژوهشی که در دانشگاه استنفورد در سال گذشته انجامشده نشان میدهد دانشجویان در تفاوت گذاشتن میان محتواهای آنلاین گوناگون (محتوایی که با پول ساخته میشود، محتوای جعلی و محتوای معتبر) بسیار بد عمل میکنند.
در این میان فیسبوک فهرستی از ترفندها برای شناسایی فیکنیوز ارائه داده که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
به سرخط خبرها با دیدهی شک بنگرید!
سرخط خبرهای جعلی اغلب جالب هستند و با حروف بزرگ و علامت تعجب میآیند. اگر سرخط خبر باورناپذیر باشد این احتمال هست که خبر جعلی باشد.
به نشانیِ وبسایت با دقت بیشتر توجه کنید!
بسیاری از وبسایتهایی که خبرهای جعلی منتشر میکنند از نشانی اینترنتی مشابه منابع موثق استفاده میکنند؛ آنها نشانی وبسایتهای معتبر را کمی تغییر میدهند. شما میتوانید با مقایسهی نشانیِ وبسایتها این نکته را دریابید.
بیشتر بخوانید:
رسانههای بزرگ از اخبار جعلی چه میآموزند؟
مردم و رسانهها در دیگر کشورهای دنیا چقدر درگیر اخبار جعلی هستند؟
«فیک نیوز» («دروغپراکنی») دقیقاً چیست؟
منبع خبر را نگاه کنید!
مطمئن شوید که خبر از منبعی خوش آوازه به دست شما میرسد. اگر خبر از وبسایتی به دست شما رسیده که برایتان آشنا نیست دربارهی آن وبسایت اطلاعات کسب کنید.
به فرمتهای نامتعارف توجه کنید!
بسیاری از خبرهای جعلی در خود خطاهای املایی و گرامری دارند و فرمت ظاهریشان هم غیرعادی است.
به عکسها توجه کنید!
گزارشهای خبریِ جعلی اغلب با عکسها یا ویدیوهای دستکاریشده همراه هستند. گاهی عکس موردنظر معتبر است اما درجایی غیر از پیشزمینهی خودش بهکاررفته است. میتوانید عکس را در اینترنت جستجو کنید تا دریابید از کجا آمده است.
به تاریخها توجه کنید!
گزارشهای خبریِ جعلی ممکن است زمانبندیهایی داشته باشند که بیمعنا باشد یا ممکن است در آنها زمان رخدادها تغییر دادهشده باشد.
شواهد را چک کنید
منابعی که در آنها نام نویسنده آمده است را بررسی کنید. نبود هیچ منبعی یا بینام بودن نویسنده میتواند نشانهی جعلی بودنِ خبر باشد.
به دیگر گزارشها هم توجه کنید!
اینکه هیچ منبع دیگری آن خبر را گزارش نکرده است میتواند نشانهی جعلی بودن خبر باشد.
آیا خبر طنز است!
گاهی دشوار است میان خبر جعلی و مطلب فکاهی تمایز بگذاریم. بررسی کنید که آیا منبع خبر به مطالب طنز معروف است و آیا جزئیات خبر و آهنگ خبر نشان از طنز بودن دارد.
برخی خبرها عمداً دروغ هستند!
با نگاهی انتقادی دربارهی خبرهایی که میخوانید بیندیشید و فقط آنهایی را همرسانی کنید که میدانید موثق هستند.